مکان یابی مناطق مستعد برداشت آب شرب با تلفیق روش های تصمیم گیری چند معیاره و فازی (مطالعه موردی: آبخوان طبس)

زمینه و هدف: نقش آب زیرزمینی به خصوص در مناطق کویری به منظور تامین آب شرب همواره مورد توجه بوده است. لیکن مطالعات و تصمیم گیری در خصوص استحصال آب از این منبع آب هزینه بر و دشوارتر از منابع سطحی است. بنابراین لزوم توجه به روش های نوین تصمیم گیری در این زمینه مانند پهنه بندی اهمیت می یابد. با توجه به اثرات متفاوت پارامترهای شیمیایی آب در کیفیت نهایی آن، کاربرد روش های تصمیم گیری چند معیاره و فازی مانند ahp، fahp، anp و fanp منجر به تهیه نقشه های دقیق تری در این زمینه می گردد. هدف این پژوهش پهنه بندی کیفیت آب زیرزمینی با استفاده از روش های anp و fanp و مقایسه نتایج روش های ahp و fahp با anp و fanp است. بدین منظور تحقیق حاضر با هدف پهنه بندی کیفیت آب زیرزمینی در آبخوان طبس واقع در شرق ایران با عرض جغرافیایی ˚19 ‘33 تا ‘50 ˚33 شمالی و طول جغرافیایی ˚42 ‘60 تا ‘12 ˚63 شرقی انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه پارامترهای mg، ca، so4، cl، tds، ec و th مورد مطالعه قرار گرفتند. ابتدا نقشه های رستری هر پارامتر تهیه و این نقشه ها به لایه های فازی تبدیل گردیدند. سپس لایه های مورد نظر با اعمال وزن های بدست آمده از روش های ahp و anp تلفیق شدند. یافته ­ها: نتایج نشان داد که بیشترین اوزان در روش anp به پارامترهای cl (0/172)، mg (0/161) و ec (0/159) اختصاص داشت. بیشترین اوزان در روش ahp نیز به پارامترهای cl (0/457)، tds (0/163) و ec (0/114) اختصاص یافت. همچنین غلظت کلیه پارامترهای مورد بررسی در نقشه های پهنه بندی و فازی شده از سمت شرق و جنوب شرقی به شمال غربی افزایش نشان داد. نتیجه ­گیری: براساس نتایج بدست آمده و جهت جریان، کیفیت آب زیرزمینی با حرکت در آبخوان (از سمت جنوب و شرق به شمال غربی) کاهش یافت. بنابراین قسمت های شرق و جنوب شرقی به عنوان مناطق مطلوب جهت تامین آب شرب مشخص شد. مساحت این مناطق در روش های ahp، anp، fahp و fanp به ترتیب 22/12، 25/08، 57/35 و 58/24 درصد از کل آبخوان را شامل می شود.